How to make good decisions
ថ្ងៃនេះសូមណែនាំវិដេអូ TEDx Talks មួយដែលនិយាយពីការសម្រេចចិត្ត។ វិដេអូនេះខ្លីព្រោះវាជាវគ្គចុងក្រោយ តែសេចក្តីអត្ថាធិប្បាយជាង ១៥ នាទីនេះបាននាំនូវប្រយោជន៌ច្រើនចំពោះយើងគ្រប់គ្នា។ សូមលោកអ្នក ទស្សនាតាមតំណខាងក្រោមនេះ
ខ្ញុំសង្ឃឹមថា លោកអ្នកចូលចិត្តវីដេអូនេះដូចខ្ញុំដែរ៕
ខ្ញុំខានមកសរសេរប្រកាសនៅទីនេះច្រើនខែហើយ។ សុខសប្បាយទេលោកអ្នក? ខ្ញុំរីករាយជាធម្មតាហើយសង្ឃឹមថាលោកអ្នកក៏សុខកាយសប្បាយចិត្តដូចគ្នា។លោកអ្នកឆ្ងល់ថា មានហេតុភេទម្តេចម្តាបានជាម៉ាំប្រហុកលេចមុខមកដូចនេះ? គ្មានអ្វីច្រើនទេ មានតែរឿងតូចមួយចង់និយាយប្រាប់លោកអ្នកអានគ្រាន់បានជាគតិទាំងអស់គ្នា។
កាលពីថ្ងៃសុក្រកន្លងទៅ ខ្ញុំបានជួបមុខផ្ទាល់នឹងអ្នកស្គាល់គ្នាម្នាក់នៅហាងកាហ្វេនាសារមន្ទីមួយ។គាត់បាននិយាយរឿងរ៉ាវគាត់មួយចំនួនធំហើយរឿងដែលគួរឲ្យចាប់អារម្មណ៏ជាងគេនោះគឺ រឿងគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៏របស់គាត់។ បន្ទាប់ពីជជែកមួយសន្ទុះ ខ្ញុំបានសួរគាត់ថា តើបងយល់ថាខ្លួនឯងផ្លាស់ប្រែដូចម្តេចខ្លះ? គាត់និយាយថា
ពេលដែលខ្ញុំដឹងខ្លួនវិញពីការសន្លប់មក ខ្លួនខ្ញុំហាក់ដូចជាមនុស្សម្នាក់ថ្មីទៀត។ គាត់បន្តថា រាងកាយខាងឆ្វេងគាត់ទទួលរងនូវការបុកយ៉ាងដំណំ គាត់បាក់ឆ្អឹង របួសថ្លើមនិងរបួសជាច្រើនកន្លែងទៀត។ គាត់សម្រាកនៅពេទ្យជាងមួយខែ ហើយបន្ទាប់មកត្រូវទៅធ្វើចលនាដៃជើងរហូតសព្វថ្ងៃ។ អ្វីដែលប្តូរគាត់ខ្លាំងនោះគឺ ផ្លូវចិត្តនិងអាកប្បកិរិយា។គាត់គិតសាមញ្ញជាងមុខ មិនស៉ាំញ៉ាំច្រើន មិនរអ៊ូមិនបន្ទោសហើយមិនសូវខឹងដូចមុនទេ។គាត់លើកឧទាហរណ៏ រវាងគាត់និងប្តីគាត់ថា ក្រោយពេលកើតហេតុ រឿងណាល្មមៗគាត់មិនសាញដូចមុនទេ ហើយក៏មិនកោសរូសច្រើនដែរ។ សំដីគាត់ប៉ុន្មានឃ្លាចុងក្រោយបានធ្វើឲ្យខ្ញុំនឹកឃើញមិនដាច់។ ជីវិតមនុស្សខ្លីណាស់ហើយគ្មានការឲ្យសញ្ញាទុកមុនទេ ដូច្នោះត្រូវធ្វើល្អនិយាយល្អនិងស្រឡាញ់គ្នាឲ្យបានច្រើន។គាត់បញ្ចប់ដោយប្រយោគខ្លីខ្លឹមថា គាត់មិនដែលនឹកទាល់់តែសោះ ថាត្រូវទទួលរងបែបនេះហើយអ្វីដែលរឺតតែស្មានមិនដល់នោះគីគាត់បានជីវិតគាត់មកវិញ។
យើងគ្រប់សុទ្ធតែបានដឹងឮរឿងបែបហ្នឹងរឿយៗ តែយើងពេលខ្លះនៅតែមិនសូវមានការប្រុងប្រយ័ត្នហើយពេលខ្លះក៏ខ្វះសមានចិត្តចំពោះគ្នា។ លោកអ្នកយល់ដូចខ្ញុំទេថា មេរៀនជីវិតមួយចំនួនធំបើយើងអានរៀនបានពីគេអាចប្រសើរជាងត្រូវរៀនដោយស្ទើរតែយកជីវិតខ្លួនទៅដោះដូរ៕
Tartuffe ជារឿងបែបកំប្លែងនិពន្ធដោយកវីបារាំង Moliere នាឆ្នាំ១៦៦៤។ លោកអ្នកប្រហែលជាឆ្ងល់សំបើមណាស់ថា តើមានហេតុកលិយុគម្តេចម្តាបានជាម៉ាំប្រហុកយករឿងកំប្លែងមកសរសេរក្នុងវឺតប្រេះវឺតមិនប្រេះនេះ?គ្មានអ្វីប្លែកដល់លោកអ្នកត្រូវគិតរហូតចលាចលខួរក្បាលទេ គ្រាន់តែចង់សរសេរចេញនូវអ្វីដែលមានក្នុងចិត្ត!តែប៉ុណ្ណឹង ខិខិខិខិ
លោកអ្នកប្រហែលបានអាន មើល និងឮរឿងដ៏ល្បីល្បាញមួយនេះ។ Tartuffe ជាភាសាបារាំងដាក់ថា ជា impostor ប៉ុន្តែយោងតាមល្ខោនដែលសម្តែង មានតួអង្គហៅ Tartuffe ថា hypocrite ។ពាក្យពីរនេះន័យមិនដូចគ្នាទេ ដែលជាហេតុបណ្តាលឲ្យប្រធានបទនៃការវិភាគតួអង្គ Tartuffe ថាជា impostor or hypocrite ពេញនិយមក្នុងការសសេរតែងសេចក្តីបែបវិភាគ។ទោះជាយ៉ាងណា Tartuffe អាចជាមនុស្សបោកប្រាស់ឬមនុស្សពុតត្បុតអាស្រ័យលើការយល់ឃើញរបស់លោកអ្នក។ ចំណែកខ្ញុំថា បើវិភាគឲ្យល្អិតសុខុមតួអង្គនេះមានគ្រប់ទាំងទ្វេរមិនខ្វះសូម្បីតែមួយចំរៀក។
Tartuffe ជាឈ្មោះតួអង្គតាំងខ្លួនជាអ្នកគោរពសាសនាខ្ជាប់ខ្ជួន ជាជនស្លូតត្រង់ ជាសប្បុរសជនដ៌មហិមានិងជាអ្នកស្អាតស្អំមិនដែលប្រព្រឹត្តិអំពើទុច្ចរិត។ គេត្រូវបានអញ្ជើញមកស្នាក់នៅផ្ទះរបស់សេដ្ឋី orgon ដែលមានសមាជិកច្រើនរហូតដល់ទៅជិត១០នាក់។ ក្នុងចំណោមនោះមានតែលោកសេដ្ឋីនិងម្តាយគាត់ទេដែលជឿ Tartuffe នោះផ្កាប់មុខ បើទោះជា គ្រប់គ្នាប្រឹងពន្យល់បង្ហាញណែនាំយ៉ាងម៉េចក៏អ្នកទាំងពីរនៅតែចិញ្ចឹមចិត្តថា Tartuffe បរិសុទ្ធគ្មានហ្មង រហូតចង់ប្រគេនកូនស្រីខ្ចីល្ហក់របស់ខ្លួនដែលមានគូគាប់ទៅហើយនោះឲ្យទៀតផង។
គ្រប់គ្នាមិនយល់ស្របសោះ ព្រោះគេបានដឹងពីពុតរយជំពូករបស់តួ Tartuffe នេះ។តានោះអាយុច្រើន ញ៉ែប្រពន្ធសេដ្ឋី ហើយពង្វក់orgon រហូតព្រមចែកទ្រព្យមានឈ្មោះផ្លូវការក្នុងបណ្តាំមរតកជំនួសកូនប្រុសបង្កើត។ ពេលដែល orgon ឈ្លោះជាមួយកូនខ្លួនពីរឿង Tartuffe ចង់ក្រសោបយកគ្រប់យ៉ាងនោះ Tartuffe រៀបឫកបែប ទេទេទេខ្ញុំមិនចង់បានទេ តែដៃចេះតែទាញរបស់នោះមកជាប់ខ្លួន។
ចុងក្រោយស្បែកមុខពិតរបស់ Tartuffe ត្រូវបានពន្លាត់(មិនមែនបកទេ ព្រោះមនុស្សបែបនេះមិនងាយទទួលកំហុសបើទោះត្រូវតាមទាន់ជាន់កែងក៏ដោយចុះ) បង្ហាញដល់លោកសេដ្ឋីដែលមោហ៏បាំងដោយជំនឿ តាមរយៈល្បិចថ្ពិនភ្នែកដ៏អស្ចារ្យរបស់់សេដ្ឋីនីដ៏ស្មោះត្រង់និងឈ្លាសវៃ។ ឈុតនោះល្អមើលណាស់លោកអ្នក។
Moliere សសេររឿងនេះកំលុងពេលដែលរឿងសាសនាជាបញ្ហារសើបប៉ះមិនបាននាសតវត្សទី១៧តែអត្ថន័យរឿងវិញវាបានរួមដំណើរជាមួយការវិវត្តន៏សង្គមរហូតដល់ពេលនេះ។ ការបោកប្រាស់ក្តីពុតត្បុតក្តីនៅតែមានវត្តមានគ្រប់ឈុតគ្រប់ឆាកគ្រប់ស្រទាប់វណ្ណៈនៃរាល់សង្គមជាតិ។ បើលោកអ្នកមានពេល សូមលោកអ្នកអាននិងទស្សនារឿងកំប្លែងនេះតាម google or YouTube៕
លោកអ្នកសុខសប្បាយជាទេ? ខ្ញុំបាត់មុខពីពិភពគុណព្រោះរវល់ជាប់នៅពិភពចែកហាហា។ លោកអ្នកឆ្ងល់ថា ហើយចុះម៉ាំប្រហុកនិយាយមានន័យថាម៉េចនេះ? គ្មានអ្វីទេលោកអ្នក វាគ្រាន់តែជាពាក្យស្ញើចនឹងសម្ផស្សភាសាជាតិខ្មែរយើង ដែលជាភាសាសំបូរបែបមួយ តែគ្មានអ្នកអើពើបន្តិចសោះ។ មិនថ្វីឡើយ បើគេមិនខ្វល់ ខ្ញុំរក្សាម្នាក់ឯងក៏បានដែរ។
ថ្ងៃនេះសូមលើកយកសៀវភៅមួយក្បាលមកនិយាយ។ បើតាមស្មានលោកអ្នកជាច្រើនបានអាននិងរៀនសូត្រពីសៀវភៅនេះយូរយារមកហើយ មានតែខ្ញុំទេ មកក្រោយគេរហូត។ ប៉ុន្តែអ្វីដែលខ្ញុុំរីករាយនោះគឺខ្ញុំបានកាន់អាននិងស្វែងយល់ពីសៀវភៅនេះដោយផ្ទាល់។ សៀវភៅនេះចែកជា៤ជំពូកធំៗដូចលោកអ្នកឃើញចំណងជើងស្រាប់ហើយ៤ជំពូកនោះមានអ្វីខ្លះ?តើមានហេតុផលដូចម្តេចបានជាខ្ញុំណែនាំជូនលោកអ្នកនូវសៀវភៅនេះ?
សៀវភៅនេះស្រួលអានហើយខ្លីទៀតលោកអ្នក(អត់មានកាព្យឃ្លីងឃ្លោង ចុងជួនលិចកើតឬក៏ប្រយោគស៊ាំញ៉ាំប្រទាក់រណេងរណោង ២០ប្រយោគមិនទាន់ចប់ទេ) ។អ្នកនិពន្ធគឺលោក Don Miguel Ruiz បានសសេរសៀវភៅនេះដោយប្រើពាក្យសាមញ្ញងាយអានងាយយល់មិនងងុយដេកឡើយតែពាក្យនិងឃ្លាប្រយោគទាំងនោះបែរជាធ្វើឲ្យភ្នែកលោកអ្នកស្រលះហើយខួរក្បាលទៀតសោតដើរក្នុងល្បឿនស្របគ្នា។ ខ្ញុំសូមនិយាយសង្ខេប៤ជំពូកនោះមាន៖
១. Be impeccable with your words ក្នុងជំពូកនេះអ្នកនិពន្ធចង់ឲ្យអ្នកអានយល់ថា ការប្រើប្រាស់ពាក្យសំដីមានឥទ្ធិពលសម្បើមណាស់។ យើងគួរប្រើពាក្យជំរុញលើកទឹកចិត្តនិងស្ថាបនាជាជាងការបន្តុះបង្អាប់។ ខ្ញុំសូមលើកយកឧទាហរណ៍១មកសសេរជូនលោកអ្នកអាន( គ្មានក្នុងសៀវភៅទេ)។ប៉ុន្មានឆ្នាំមុន ខ្ញុំបានមើលរឿងកូរ៉េមួយហើយតួអង្គស្រីនោះស្អាតហើយសំដីល្អទៀត គឺថាមិនទ្រគោះបោះបោកហើយតែងនិយាយលើកទឹកចិត្ត។នាងមានកូនប្រុសម្នាក់ក្នុងបន្ទុក។ នៅក្នុងភូមិជាមួយនោះ មានកុមារម្នាក់ទៀតដែលរៀនថ្នាក់ជាមួយកូនប្រុសតួឯកស្រី តែអ្នកម្តាយរូបនោះមិនមានការប្រើប្រាស់ពាក្យសំដីល្អដូចតួឡើយ(មកដល់នេះលោកអ្នកថា តួរងអ៊ីចឹងហើយដើម្បីរំលេចតួឯក។ យល់ស្រប!)។ ថ្ងៃមួួយ ដោយខឹងម្តាយរអ៊ូរនិងចំអកដាក់ខ្លួនពេក កូនប្រុសតួរងនោះក៏គំហកទៅម្តាយវិញតាមភាពជាក្មេងថាម៉ែមុខមិនស្រស់ស្អាតហើយសំដីមិនពិរោះទៀត ….មើ់លម៉ែគេស្អាតហើយចេះយល់ពីចិត្តកូនគេទៀត។ កូននោះរត់ចេញពីផ្ទះដោយមិននឹកនាអាសូរដល់ចិត្តម្តាយ…។រឿងក៏តទៅតាមហ្នឹងទៅ។
២.Don’t take things personally លោកអ្នកប្រហែលជួបរឿងបែបនេះរាប់មិនអស់។ ការរើសដាក់ខ្លួនវាគ្មានបានចំណេញអ្វីសោះក្រៅតែពីខូចចិត្តនិងសោកសៅ។ មនុស្សភាគច្រើន ដែលយល់ថាអ្វីគ្រប់យ៉ាងដែលគេនិយាយសុទ្ធតែមានទាក់ទងនឹងខ្លួន តាមដែលការពិតទៅគឺគ្មានសោះ។ខ្ញុំសូមឧទាហរណ៍២ មួយជាទស្សនះផ្ទាល់ខ្លួន មួយទៀតជាសម្រង់ពីរឿងសាមកុក។ ខ្ញុំមិនចូលចិត្តផ្កាណារីកចុះក្រោមទេ ព្រោះវាហាក់ដូចជាលាក់ពួនអ្វីម៉្យាងតែសួរថា តើផ្កាបានរើសយកគំនិតខ្ញុំជាធំទេ? អត់សោះតាហ្មងហើយ! វានៅតែរីកតាមធម្មជាតិរបស់វា ចង់ខ្ញុំឈឺចិត្តកាប់ដើមនោះចោលក៏វានៅតែរីកផ្កាប់ដដែល។ចំណែករឿងសាមកុកដែលមានឃ្លាមួយនិយាយថា”ថ្ងៃនេះអ្នកមើលខ្ញុំខុស ស្អែកខានស្អែកនិងថ្ងៃមុខអ្នកនៅតែមើលខុសដដែល តែខ្ញុំនៅជាខ្ញុំ” លោកអ្នកគិតថាឃ្លានេះមានអ្វីប្រទាក់នឹង ” Don’t take things personally”?
៣. Don’t make assumption មិនដឹងយ៉ាងម៉េច រឿងពូកែស្មាន។ ហើយស្មានតែរឿងអវិជ្ជមានទៀត។ហេតុអ្វី? ចុះរឿងល្អៗជាច្រើនម្តេចមិនចាត់ជាការស្មានដែរ? បើលោកអ្នកមានអ្វីមិនយល់មិនអស់ចិត្តសូមមេត្តាសួរ។សំនួរត្បិតតែហាក់បង្ហាញនូវការមិនដឹងចិត្តប៉ុន្តែវាបញ្ជាក់ចម្លើយពីដៃគូរសន្ទនានិងការផ្តល់ជម្រើសដល់អ្នកឆ្លើយ។ ការសន្មតថាបែបនេះបែបនោះច្រើនតែបានមកវិញនូវទុក្ខទោមនស្សព្រោះវាខុសពីការរំពឹងទុក។ខ្ញុំសុំមិនលើកយកឧទាហរណ៍ឧមាន់ហរណ៍អ្វីទេព្រោះលោកអ្នកនឹងនឹកឃើញរឿងផ្សេងៗច្រើនក្នុងជីវិតពេលលោកអ្នកអានជំពូកនេះ។
៤. Do your best នរណាក៏និយាយបានដែរតែសួរថាធ្វើបានប៉ុណ្ណា? ហើយអ្វីទៅធ្វើឲ្យអស់ពីចិត្តហ្នឹង? ការឈានមកដល់ចំនុចនេះបានលុះណាតែមានសំណុំចំនុច៣ខាងលើ។មិនថាតិចឬច្រើនទេ លោកអ្នកដាច់ខាតត្រូវឆ្លងកាត់ដំណាក់កាលទាំង៣នោះសិន។ ហេតុអ្វី? ព្រោះវាជាសៀវភៅបែបបណ្តុះនិងបំប្លែងគំនិតដូច្នេះសូមលោកអ្នកអាននិងសិក្សាស្វែងយល់សៀវភៅនេះដោយខ្លួនលោកអ្នកផ្ទាល់។
ខ្ញុំគួរតែបានអានសៀវភៅនេះ១០ឆ្នាំមុន ព្រោះពេលនោះជាពេលដែលខ្ញុំស្ថិតក្នុងវ័យវង្វេងទិស។ សៀវភៅល្អៗច្រើនគគោកដែលយើងភាគច្រើនមិនបានចាប់អារម្មណ៍ លុះវ័យរាងជ្រេបន្តិចទើបនឹកស្តាយតាមក្រោយ។ប៉ុន្តែដំនឹងល្អនោះគឺខ្ញុំបានអានវាហើយបានជម្រាបជូននូវអត្ថប្រយោជន៍មហិមារបស់វាជូនលោកអ្នក៕
ច្រែះភាគច្រើនត្រូវបានឃើញនៅលើដែកគឺដែកដែលប្រតិកម្មជាមួយអុកស៊ីសែនក្នុងខ្យល់ឬនិយាយសាមញ្ញថាដែកនិងទឹក(សំណើម)។ ថ្ងៃមុនខ្ញុំឃើញវីដេអូមួយនិយាយពីតំថែទាំខ្ទះដែក។ មនុស្សភាគច្រើនមិនចូលចិត្តប្រើចានឆ្នាំងពីដែកទេព្រោះពិបាកសំអាតនិងថែរក្សា ហេតុផលតែមួយនោះគឺច្រែះចាប់។ បានជាមានពាក្យថាចាប់ព្រោះវាមិនរបកមកដោយងាយៗទេ បើសំអាតមិនត្រូវក្បួននោះ។ ការសំអាតខ្ទះដែកនោះគឺ ដំបូងគេដុសច្រែះចេញដោយដែកដុសឆ្នាំងហើយលាងដោយទឹកក្តៅឧណ្ណៗទើបជូតហើយយកទៅដាក់លើចង្រ្កានដាំរីងទឹកអស់(ព្រោះបើមានសំណើម ច្រែះចេញមកទៀត)។រួចពីនោះគឺជាវិធីសាស្រ្តលាបខ្លាញ់ឲ្យខ្ទះរលើបរលោងដោយមានយកទៅដុតក្នុងឡក្តៅខ្លាំងទៀតដើម្បីឲ្យប្រេងដែលលាបនោះជាប់សាច់ដែក។ គេថា ដុតក្នុងឡទាល់តែលែងហុយផ្សែង ទើបសម្រេចថាបានការ។ ចុះខ្ញុំនិយាយរឿងនេះបានអ្វីជាសារៈដែរ?
លោកអ្នកថាទៅមើល ចិត្តមនុស្សបើមិនដូចល្ហុងខ្ចីទេគឺដូចដែក។ ច្រែះដែលតោងស្អិតនឹងចិត្តស្រួលកើតតែពិបាកដុសច្រាសនិងថែទាំ។បើមិនខ្វល់សោះនោះច្រែះកាន់តែក្រាស់ទៅៗហើយទីបំផុត លោកអ្នកមានយោបល់មកមើលថា វាទៅជាយ៉ាងម៉េច? គឺពុកធ្លុះប្រើការមិនបាន មិនដូច្នោះឬ? ចិត្តខ្ញុំផ្ទាល់ក៏ប្រហែលដូចចិត្តលោកអ្នកអានដែរ ចង់ឲ្យមនុស្សក្នុងសង្គមយើងសព្វថ្ងៃមានចិត្តមួួយប្រកបដោយការដុសខាត់ជាប្រចាំ ជាចិត្តដែលមិនល្អគ្រប់ដប់ ជាចិត្តដែលចាំជានិច្ចថាបើមិនខាត់គឺច្រែះកាន់ ជាចិត្តដែលក្រាស់ធ្ងន់កាន់តែខាត់កាន់តែភ្លឺ និងជាចិត្តដែលបើកធំទូលាយសំរាប់មនុស្សគ្រប់គ្នា។
ចុះយើងទាំងអស់គ្នាអាចធ្វើបានទេ? ប្រាកដជាបាន…បើយើងតាំងចិត្តថាធ្វើបាន។ ការដែលដុសច្រែះនិងលាបប្រេង វាមិនពិបាកទេប៉ុន្តែដំណាក់កាលដែលវេទនាជាងគេនោះគឺការឆ្លងកាត់កំដៅច្រើនអង្សារនៅក្នុងឡ តើមានមនុស្សប៉ុន្មាននាក់យល់ថាវាមានប្រយោជន៍នោះ? ចាំបាច់ទៅលត់ដំហ្វឹកហាត់ចិត្តធ្វើអ្វីបើលំបាកស្ទើរស្លាប់ បើគ្រាន់តែរស់នៅក្នុងសង្គមដូចគេដូចឯងសោះ? ទឹកដែលមានសភាពរាវកក្លាក់តែអាចកាត់ដែកបាននិងសំលាប់មនុស្សបានមិនមែនដោយសារវានៅក្នុងក្អមតែម្យ៉ាងទេ៕
ហាហាហា… លោកអ្នកប្រហែលឆ្ងល់ហើយយ៉ាងថា ហេតុម្តេចបានជាម៉ាំប្រហុកបាត់មុខមួយរយៈតែចេញមកវិញជាមួយរឿងភាគចិនឯណាឯណីទៅវិញ? មកពីទស្សនកិច្ចរបស់ លោកហ្ស៊ី ជីនភីងឬទេ? ចម្លើយគឺមិនមែនទាល់តែសោះ ដោយឡែក ជារឿងល្អគួរតែចំណាយពេលដ៏មានតម្លៃរបស់លោកអ្នកមើលខ្លះៗ។ ខ្ញុំខានមើលកុនភាគកាប់ដាវចិនរាប់ឆ្នាំហើយ (រាប់ឆ្នាំសំរាប់ខ្ញុំគឺច្រើនជាងដប់ឆ្នាំ) នេះមិនមែនមកពីខ្ញុំមិនចូលចិត្តអ្វីទេតែវាមិនអាចចាប់អារម្មណ៍ខ្ញុំជាប់សោះ។ ពេលដែលមើលបានតែ២០នាទីក៏មានចិត្តធុញទ្រាន់ ដូច្នោះហើយ រឿងភាគចិនកាប់ដាវទាំងនោះមិនអាចជាប់ក្នុងបញ្ជីកុនខ្ញុំបានទេ។
ប៉ុន្តែ រឿងភាគដែលខ្ញុំនឹងណែនាំជូនលោកអ្នកនេះ ជារឿងវែងមានរហូតដល់ជាង៥០ភាគ ហើយមានការប្រយុទ្ធកាប់ដាវដូចរឿងចិនទួទៅដែរ ប៉ុន្តែរឿងនេះមានលក្ខណៈពិសេសម្យ៉ាងដែលមិនត្រឹមតែអាចមានសមត្ថភាពធ្វើឲ្យខ្ញុំតាមដានដល់ចប់ទេថែមទាំងជម្រាបជូនលោកអ្នកទៀត នោះគឺ… តួស្អាត (និយាយលេងទេ តួសម្តែងមិនជាណាស់ណាទេ)។ បើចង់ដឹងថាហេតុអ្វីសូមលោកអ្នកតាមដាននិងវិភាគដោយខ្លួនឯង មុនពេលលោកអ្នកស្រាវជ្រាវរកមើលបទវិភាគនានាស្តីពីរឿងនេះតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធើណេត។
រឿងនេះដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅមកវិញទេ តែរបៀបសសេរគឺខុសគ្នាស្រឡះ។ សាច់រឿងកុនដូចដែលលោកអ្នកសសេរតែងសេចក្តីអ៊ីចឹង គឺគ្រាន់តែចាប់ផ្តើមភ្លាមលោកអ្នកយល់តែម្តងថា រឿងនេះចង់និយាយពីអ្វី ប៉ុន្តែ ការធ្វើបែបណាហើយរបៀបណាដើម្បីសម្រេចគោលដៅនោះឯងជាតួសេចក្តីដ៏គួរឲ្យចង់តាមដាន។ ខ្ញុំចូលចិត្តលក្ខណៈនៃតួអង្គប្រុសស្រីក្នុងរឿងនេះដោយសារតែហេតុផល ៣យ៉ាង។ ទី១ ការមានគោលដៅជាក់លាក់ ទី២ ការមានផែនការរៀបរយ និងចុងក្រោយ ការត្រៀមផ្លូវចិត្តឬនិយាយសាមញ្ញថា ការទទួលយកការពិត។
បើលោកអ្នកចាប់អារម្មណ៍សូមមើលរឿងនេះជាភាសាដើមដែលមានចំណងជើងរងជាភាសាអង់គ្លេស តាមរយៈ Apps- Drama Fever or Viki ។ បើយូធូបងាយប្រើជាង សូមទស្សនាតាមនោះក៏មិនខុសអ្វីដែរ។ សូមបញ្ជាក់ថា រឿងនេះស្ទើរគ្មានឈុតស្នេហាទាល់តែសោះ យ៉ាងច្រើនត្រឹមជូតទឹកភ្នែកឲ្យតែប៉ុណ្ណឹង!
រឿងណាខ្លះដែលលោកអ្នកសំរេចចិត្តដោយខ្លួនឯង? ពេលលោកអ្នកជាសិស្សឬនិស្សិត តើលោកអ្នករើសជំនាញរៀនដោយចិត្តលោកអ្នកឬ? លោកអ្នកមានធ្លាប់ស្តាយក្រោយទេពេលលោកអ្នកមិនបានធ្វើអ្វីដែលលោកអ្នកប៉ង?
ប្រសិនអ្នកត្រូវបានជ្រើសរើសជាសិស្សនៅទីនេះ តើអ្នកនឹងសសេរពីប្រធានបទអ្វី? គឺនយោបាយនិងសេដ្ឋកិច្ច។មិនខ្លាចទេ? បើខ្ញុំនៅតែខ្លាច សង្គមនេះនឹងមិនរីកចម្រើនទៅមុខទេ។នេះគ្រាន់តែជាសំណួរមួយក្នុងចំណោមកម្រងសំណួរផ្សេងទៀត។ខ្ញុំជាប់ហើយ! ខ្ញុំប្រលងដោយមិនប្រាប់លោកអ្នកមានគុណមួយម់ាត់សោះដោយគិតថាគាត់ច្បាស់ជាត្រេកអរនឹងលទ្ធផលដ៏គាប់ប្រសើរនេះ។ ខ្ញុំចាំតែពេលដាក់ពាក្យចូលរៀនប៉ុណ្ណោះ។សប្បាយចិត្តណាស់លោកអ្នក និស្សិតអាហារូបករណ៍ដេប៉ាដឺម៉ង់ប្រពន័្ធផ្សព្វផ្សាយ និង សារគមនាគមន៏ជំនាន់ទី៣ តែក្តីសង្ឃឹមករលាយដូចអំបិលត្រូវទឹក។ព្រលឹងហោះចោលខ្លួនខ្ញុំមិនដឹងជាទៅចតទីណាទេ។ខ្ញុំដើរបកទៅបន្ទប់វិញទាំងទឹកភ្នែករហាមក្នុងចិត្តបន្ទាប់ពីជម្រាបដល់លោកឪពុកអ្នកម្តាយរូចមក។
រៀនស្អីខាងកាសែតហ្នឹង។ កូនជាស្រីចង់ដើរជើងបីបួនដល់ណា? មើលគេនោះ(ឪពុកខ្ញុំសំដៅដល់កូនប្រសារប្រុសអ្នកជិតខាងដែលជាអ្នកកាសែត តែបែរជារអ៊ូរទាំេពីសេដ្ឋកិច្ចគ្រួសារជាប្រចាំ) ធ្វើការខាងហ្នឹងរាប់ឆ្នាំមិនឃើញប្លែកទៅណាហើយជីវិតនៅនឹងកញ្ចឹងកទៀត។តែការងារហ្នឹងអនាគតល្អណាស់ប៉ា។ខ្ញុំខំរ៉ាយរ៉ាប់នូវគុណសម្បត្តិជាអ្នកកាសែតអាជីពប្រាប់គាត់ដើម្បីបញ្ចុះបញ្ចូលលោកអ្នកទាំងពីរ។ ប៉ុន្តែ ទោះជានិយាយបែបណាក៏សំដីទាំងអស់មិនខុសពីបង់អំបិលមួយស្លាបព្រាកាហ្វេទៅក្នុងទឹកទន្លេកំពុងហូរត្របាញ់នោះឡើយ។លោកអ្នកថាទៅមើលខ្ញុំឆាប់ចុះចាញ់ណាស់មែនទេ? សំរេចសំរួចទៅ ខ្ញុំមិនបានរៀនទេ ថែមទាំងត្រូវមិត្តបន្ទោសថា ហេតុអ្វីបានជាយកកៅអីមួយមកចោលទទេដូច្នោះ? គេមិនដឹងរឿងគេចេះតែថាបានហើយ។
រឿងខ្លីរបស់ខ្ញុំនេះ គ្រាន់តែចង់ប្រាប់ថា បើលោកអ្នកសំរេចធ្វើអ្វីមួយដែលលោកអ្នកយល់ថាល្អហើយមានប្រយោជន៍ទៀតកិច្ចនោះគួរតែសាកល្បងព្រោះលទ្ធផលមានតែពីរទេឬមួយលោកអ្នកឈ្នះជោគជ័យឬមួយទៀតលោកអ្នកបានរៀនពីការងារនោះ។ តែបើលោកអ្នកមិនធ្វើ លោកអ្នកមិនបានអ្វីសោះ។ មើលតែខ្ញុំជាឧទាហរណ៍ទៅ បើកាលហ្នឹង ខ្ញុំជំនះរៀនជំនាញនោះ ម្ល៉េះប្រហែលជាខ្ញុំមានលទ្ធភាពសរសេរអត្ថបទកាសែតអាជីពបែបវិភាគហិរញ្ញវត្ថុជូនលោកអ្នកអានហើយ។ ខ្ញុំមិនខឹងលោកអ្នកមានគុណទេព្រោះបរិយាកាសសង្គមដែលលោកដឹងមកគឺមិនអំណោយផលដល់អាជីពជាអ្នកកាសែតទេ តែខឹងខ្លួនឯងដែលឆន្ទុុុុះមិនមោះមុត មិនដាច់ស្រាច់មិនខ្លៀវក្លា។ខ្លីៗ តែប៉ុណ្ណឹងឯង៕
ថ្ងៃនេះនិយាយខ្លីៗរឿងលុយ។ខ្ញុំមានបទពិសោធន៍មិនជាល្អប៉ុន្មានទេរឿងលុយកាក់នេះហេតុនេះខ្ញុំចង់ចែករំលែកនូវរឿងរ៉ាវមួយចំនួន ហើយប្រកាសនេះតំរង់ឆ្ពោះដល់យុវវ័យក្រោម២៥ឆ្នាំជាចម្បង។បើបែបនោះមែន លោកអ្នកអាចថា ចុះអ្នកផ្សេងទៀតនោះ? អានដែរមិនបានឬ? មិនដូច្នោះទេ គ្រានតែលោកអ្នកដែលចាស់ទុំជាងកំរិតអាយុគោលដៅខាងលើ ដឹងច្បាស់ណាស់ទាក់ទិនដល់ចំណូលចំណាយនិងការសន្សំ។ខ្ញុំដឹងនិងយល់ថា ការជជែកពិភាក្សារឿងលុយកាក់ទ្រព្យធនជាកិច្ចគួរចៀសវាងក្នុងសង្គមមួយចំនួន។ប៉ុន្តែ លោកអ្នកជ្រាបទេថា បញ្ហានេះសំខាន់ណាស់ព្រោះមិនថាលោកអ្នកអាចរកចំណូលបានច្រើនប៉ុណ្ណាទេ បើមិនក្តាប់ការចំណាយឲ្យណែនក្នុងកណ្តាប់ដែទេ នោះធនធានទាំងអម្បាលម៉ាននឹងរត់ចេញពីឃ្លាំងដោយមិនដឹងខ្លួន។ខ្ញុំឃើញមានកម្មវិធី២ល្អៗដែលមានប្រយោជន៍ច្រើនចំពោះខួរក្បាល។ទីមួយគឺកម្មវិធីជីវិតនិងលុយ(មានយូរហើយ) ហើយទី២គឺ កម្មវិធីតោះនិយាយពីលុយ។ លោកអ្នកស្វែងរកតាម youtube ច្បាស់ជាឃើញមិនខាន។ស្តាប់លេងៗលោកអ្នក ។
កាលពីក្មេង ឪពុកម្តាយប្រាប់ថា ត្រូវចេះសន្សំ។ លុយសល់ពីទិញនំនៅសាលាត្រូវទុកដាក់កុំចេះតែចាយ(លោកអ្នកមានអ៊ីចឹងទេ?)។ ខ្ញុំស្តាប់គាត់ណាស់ ប៉ុន្តែ លុយដែលគាត់ឲ្យប្រចាំថ្ងៃនោះគឺល្មមតែម្តងពោលគឺមិនដែលសល់ (មានតែខ្វះ) តើឲ្យខ្ញុំសន្សំយ៉ាងម៉េចទៅ? លោកអ្នកឃើញទេ? លោកអ្នកមានគុណមានបំណងល្អ តែគាត់មិនបានបង្រៀនវិធីសាស្រ្តដល់ខ្ញុំទេ(ប្រហែលមកពីខ្ញុំមិនដែលសួរគាត់ទេដឹង?)។តាមពិត ដើម្បីមានលុយសល់បានគឺត្រូវសន្សំមុនសិន។ ការដកចំណែកតូចមួយនៃប្រាក់ចំណូលទុកគឺងាយស្រួលជាងការទុកដាក់បន្ទាប់ពីចំណាយ។
សន្សំដូចម្តេច? លោកអ្នកធ្វើតាមស្ថានការណ៍ជាក់ស្តែង ៥ ១០ ១៥ ឬ២០ភាគរយនៃចំណូល។ ដកទុកដោយឡែកហាមប៉ះពាល់ផ្តេសផ្តាស់។ សន្សំជាទីមួយ។
ទីពីរគឺការគ្រប់គ្រងចំណាយ។បើនិយាយពីបញ្ជីចំណាយវិញវែងដូចកន្ទុយខ្លែងហើយមិនមែនជាខ្លែងធម្មតាទេលោកអ្នកគឺខ្លែងដុះកន្ទុយ។គ្រប់គ្នាសុទ្ធតែមានការចំណាយមិនថាតូចឬធំឲ្យតែលុយហូរចេញគឺត្រូវប្រយ័ត្នថា ចេញទទេ ចេញដោយចាំបាច់ឬចេញទាក់ចំណូល។លោកអ្នកគួរធ្វើផែនការចំណាយ។ រាយបញ្ជីចំណាយមួយកញ្ជេរនោះមកថាមានអ្វីខ្លះ? បន្ទាប់មកចែកបែងការចំណាយជាពីរគឺចំណាយថេរ(ពេលណាក៏អស់ប៉ុណ្ណឹងដូចជាថ្លៃផ្ទះ) និងចំណាយប្រែប្រួល (សាំង? )។សរុបតួលេខទៅមើលថា អស់ប៉ុន្មាន?
ដល់ពេលអនុវត្តជាក់ស្តែងលោកអ្នកអាចមានជាតារាងកាលវិភាគចំណាយប្រចាំខែដោយមាន៣០ឬ៣១ថ្ងៃ ហើយលោកអ្នកអាចចុះនូវរាល់ការចំណាយទាំងនោះរាល់ថ្ងៃ ឧទាហរណ៍ ជួរទី១នៃខៃឧសភា ពីថ្ងៃទី១ដល់៧ តើក្នុងមួយថ្ងៃៗមានការចំណាយណាខ្លះ? ថ្ងៃទី១ បង់ថ្លៃផ្ទះ ? ចាក់សាំង? ហើយគន់គូរបូកលេខអត្តៈទៅថា លុយដែលយើងបានចាយវាហើរចេញទៅណាខ្លះបើប្រៀបជាមួយផែនការចំណាយនោះ?លោកអ្នកអាចនឹងភ្ញាក់ផ្អើលព្រោះរបស់ខ្លះយើងទិញដោយមិនទាំងដឹងថាយកមកប្រើជាអ្វីផង។
ទីបី គឺការប្រើប្រាស់ការសន្សំ។លោកអ្នកអាចនិយាយថា ចុះបើបង្កើនចំណូលទៅវាមិនស្រួលជាង? ត្រឹមត្រូវត្រង់គំនិតបង្កើនចំណូលតែវាមិនស្រួលទេព្រោះដូចភាសិតខ្មែរ ថា “ទូកធំក្តោងធំ”។បើគ្រប់គ្រងការចំណាយមិនបានទៅហើយ ទោះមានភ្នំមាសក្រោយផ្ទះក៏មិនសល់ដែរ។លោកអ្នកទុកលុយសន្សំដើម្បីអ្វី? ចំណាយបន្ទាន់? វិនិយោគ? ប្រាក់អនាគត? ទោះជាលោកអ្នកចង់ធ្វើបែបណាក៏ដោយ សូមកុំភ្លេចថាលុយមានជើងនិងស្លាប៕
ខ្ញុំធ្លាប់បានដាក់ប្រកាសមួយទាក់ទងនិឹងសុបិនកណ្តាលថ្ងៃត្រង់នៃកម្មវិធីទូរទស្សន៍ឬក៏សារណាស្តីពីការស្រាវជ្រាវម្ហូបអាហារ និងបង្អែមខ្មែរ។ ក្នុងនោះខ្ញុំបានរៀបរាប់ពីអ្វីដែលខ្ញុំរំពឹងចង់បានដោយបាននិយាយថា ម្ហូបមិនមែនសំរាប់តែបរិភោគចំអែតក្រពះប៉ុណ្ណោះទេ តែវាបានបង្ហាញច្រើនពីភូមិសាស្រ្ត ទំនៀមទំលាប់ វប្បធម៌និងរសនិយមរបស់ប្រជាជាតិមួយ។ មិនទាន់ឃើញទេតែសង្ឃឹមថ្ងៃមួយ …….
ជាការចៃដន្យខ្ញុំបានឃើញកម្មវិធី Food Odyssey លើ Youtube ។ លោកអ្នកដឹងទេ ពីដំបូងស្មានថាជាកម្មវិធីណែនាំម្ហូបរបស់ប្រទេសគេ (បែបហ្នឹងក៏គួរឲ្យចាប់អារម្មណ៍) ពីគ្រប់ស្រុកភូមិខេត្តខ័ណ្ឌ តែតាមពិតមិនមែនដូច្នោះទេ។ វិសាលភាពនិងការស្រាវជ្រាវនៃកម្មវិធីនេះគឺគួរឲ្យយកជាគម្រូបាន។ ក្នុងភាគទីមួយនេះ គេនិយាយពីនំប័ុង ។ ខ្ញុំរៀនបានច្រើនមែនទែនពីវីឌីអូរយៈពេលមិនដល់ ៥០នាទីផងនោះ។ហើយបើគ្រាន់តែនិយាយពីនំប័ុងសោះ ម្តេចបានជាខ្ញុំហ៊ានណែនាំជូនលោកអ្នកទស្សនា? បើចង់ដឹងថាការពិតនោះដូចម្តេច មានតែលោកអ្នកទេជាអ្នកស្វែងរក៕
សូមចុចតាមតំណភ្ជាប់នេះឬចូលក្នុងយូធូបរកកម្មវិធីហ្នឹងក៏បាន។
ជាទួទៅ ពេលលោកអ្នកអានសៀវភៅអាចជាប្រលោមលោក សៀវភៅពុម្ព ជាដើមតើលោកអ្នកមានវិធីអានបែបណាដែរ? បើកខ្វាច់អានយកតែម្តងឬនៅផ្អៀងផ្អងមើលចំណងជើងសិន ? លោកអ្នកអានដូចម្តេច?តើរបៀបអានសៀវភៅរបស់លោកអ្នកមានប្រសិទ្ធភាពច្រើនប៉ុណ្ណាដែរ? ហើយចុះបើគ្រាន់តែអានសោះចាំបាច់មានបែបបទអ្វីច្រើនម្ល៉េះ 😕 ?បានជាសួរមុនដូចនេះព្រោះថ្ងៃនេះខ្ញុំនឹងណែនាំជូនលោកអ្នកនូវវិធីសាស្រ្តអានសៀវភៅដែលទទួលបានផលខ្ពស់គីផ្លែផ្ការយីងរយោងតែម្តង 😀 😀 😀 ។និយាយរួមគឺអានយល់ហើយចាំទៀត។លោកអ្នកសាកឆ្លើយសំណួរខាងលើសិនទៅមើល៍ថាតើត្រូវតាមក្បួនប៉ុន្មានចំណុច?
ការអានមានបីដំណាក់កាលគឺមុនពេលអាន កំពុងអាននិងក្រោយអានចប់។ តើលោកអ្នកត្រៀមរួចហើយឬនៅ? តោះ! ចាប់ផ្តើម៖
១.មុនពេលអាន តើត្រូវធ្វើអ្វីខ្លះ?
ដំបូងមើលមាតិកាសិនតើមានអ្វីកើតឡើងខ្លះក្នុងសៀវភៅហើយតើវាប្រទាក់គ្នាដូចម្តេចខ្លះទៅនឹងចំណងជើងដើម្បីឲ្យខួរក្បាលចាប់គិតថាជំពូកទាំងអស់មានអ្វីខ្លះ? ឧទាហរណ៍ សៀវភៅនិយាយពី ភូមិសាស្រ្តប្រទេសកម្ពុជា។ ក្នុងមាតិកាក្បាលដំបូងគឺច្បាស់ជាសេចក្តីផ្តើមទួទៅបន្ទាប់មកគឺខេត្តក្រុងនីមួយៗ។ ការបើកឆាកបែបនេះលោកអ្នកដឹងថានឹងត្រូវតាមសាច់រឿងដោយរបៀបណា។
តមកទៀតគឺអានចំណងជើងធំៗ ចំណងជើងរង សេចក្តីសង្ខេបឬសំនួរជាដើម ដែលជាទុនក្នុងការជំរួញខួរក្បាលឲ្យមានសន្ទុះក្នុងការស្វែងរកភាពលំអិត។ បើសៀវភៅភូមិសាស្រ្តប្រទេសកម្ពុជាដាក់សំណួរថា ប្រទេសធ្លាប់មានសំនល់បន្ទុះភ្នំភ្លើង ត្រូវឬខុស? នោះច្បាស់ណាស់លោកអ្នកនឹងគិតថា អូហ៍ មែន? កើតពេលនៅស្រុកខេត្តណាហ្នឹង?បន្ទាប់ពីនោះគឺត្រូវគិតថាតើលោកអ្នកដឹងអ្វីខ្លះពីសៀវភៅហ្នឹង? ទាញសំណួរខាងលើដដែលមកនិយាយ លោកអ្នកថា ដឹងហើយថាស្ថិតនៅទីណានោះ ថែមទាំងធ្លាប់ទៅលេងថតរូបផង។
២.កំពុងអាន
មើលរូបខាងក្រៅនិងដឹងមែកធាងរួចហើយ តើធ្វើម៉េចទៀត?
ទីមួយ ជ្រើសអានព័ត៌មានដែលសំខាន់មុនគេ យ៉ាងម៉េចទៅ?រកមើលនូវចំណងជើងឬចំណងជើងរងដែលទាក់ភ្នែកលោកអ្នកហើយរេភ្នែករកអក្សរទ្រេតឬដិតដែលបញ្ជាក់ពីសារៈសំខាន់នៃសេចក្តីក្នុងកថាខណ្ឌនោះដោយអានសង្កេតប្រយោគទីមួយនិងចុងក្រោយ។ដូចពិបាកយល់ មែនទេលោកអ្នក? បើសៀវភៅភូមិសាស្រ្តប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងសេចក្តីផ្តើមដាក់ថា ផ្ទៃដី នេះជាពាក្យគន្លឹះក្នុងការរកមើលថាផ្ទៃដីនោះមានប៉ុន្មានគីឡួម៉ែត្រការ៉េ រួញជាងមុនច្រើនប៉ុណ្ណា? ដោយសារអ្វី?ត្រូវចេះបង្កើតចម្ងល់ពេលកំពុងអាន។ទីពីរ កត់ត្រានូវអ្វីដែលអ្នកកំពុងអានក្នុងលក្ខណៈសង្ខេបខ្លីឬជាមតិតបនិងអត្ថបទក្នុងសៀវភៅ។ លោកអ្នកអាចឆ្លើយដោយសរសេរតបនឹងពាក្យផ្ទៃដីថា មាន ១៨១០៣៥ គីឡួម៉ែត្រការ៉េ។ រួញជាងមុនដោយសារអ្នកជិតខាងឈ្លានពានដោយគឃ្លើន។ល។ រួចមកផ្ទៀងតាមក្រោយទៀតហើយសង្ខេបនូវវគ្គដែលលោកអ្នកអានរួច។ទីបី បើមានរូបភាពជំនួយឬតារាងទិន្នន័យ របាយការណ៍ជាដើមនោះត្រូវសង្កេតមើលដោយពិចារណាថា ហេតុអ្វីបានជាមានរូបទាំងនេះហើយគេយកពីប្រភពណាមកខ្លះ?
៣.បន្ទាប់ពីអាន
បន្ទាប់ពីអានគឺចប់ បិទសៀវភៅដាក់ចូលទូមែន? អត់ទេ។
អានចប់ត្រូវសង្ខេបសាច់រឿងទាំងមូលតាមអ្វីដែលលោកអ្នកយល់និងកំណត់ត្រាពីវគ្គមុននោះ។ការធ្វើបែបនេះជាការចងព័ត៌មានទាំងអស់ជាមួយគ្នាដូច្នេះខួរក្បាលលោកអ្នកនឹងចងចាំសេចក្តីក្នុងសៀវភៅនោះបានល្អជាងការដែលគ្រាន់តែអានចោល។ បើមានចំណុចណាមិនយល់ត្រូវរកសៀវភៅផ្សេងអានបន្ថែមទៀតឬសួរនាំគេក៏បានដែរ។បើឆ្ងល់ត្រូវកត់ហើយសួរ។
SQ3R- Survey, Question, Read, Recite, Review.
Survey: get a preview and overview of what you’re about to read
Question: stay active and curious
Read: Find the answer to the questions you’v created
Recite: rehearse your answers
Review: look back and get a second view of the whole picture.
សង្ឃឹមថាលោកអ្នកអាចទាញបានប្រយោជន៍ខ្លះពីប្រកាសទីមួយបន្ទាប់ពីចូលឆ្នាំនេះ៕
